Het voedselsysteem van de toekomst – introductie

In deze serie artikelen gaan we een beeld proberen te vormen van een voedselsysteem waar we de komende eeuwen mee vooruit kunnen. We gaan een aantal veelgehoorde opties grondig analyseren (zoals vertical farming en biologisch eten). We sluiten af door ze allemaal op een rijtje te zetten, en ons af te vragen: waar moet je nu op letten in de supermarkt?

We zijn al begonnen met een analyse van het probleem, en kwamen er achter dat we niet alleen een stikstof probleem hebben in Nederland, maar een veel groter onderliggend biodiversiteitsprobleem. Dat probleem wordt vooral veroorzaakt doordat er te weinig natuurgebieden over zijn. Om de natuur een kans te geven moeten we circa 8000 km² aan bos herstellen (800.000 hectare, ongeveer een derde van de Nederlandse landbouwgrond)(zie dit artikel). Te hoge stikstofuitstoot is factor nummer 2 die de Nederlandse natuur onder druk zet.

De uitdaging in Nederland is dus gigantisch. Op wereldniveau is de uitdaging zo mogelijk nog groter. Momenteel gebruiken we 38% van het aardoppervlak voor voedselproductie (dat is gelijk aan Noord, Midden, en Zuid-Amerika + China, FAO). Als onze voedselbehoefte dan nog eens met 80% stijgt tussen nu en 2100 door bevolkingsgroei en toenemende welvaart (Depenbusch), hebben we dan ook 80% meer land nodig? Dus bijna 70% van ons aardoppervlak? Zoveel land is er waarschijnlijk niet eens geschikt voor agricultuur … laat staan dat we ook nog een beetje natuur over willen houden …

Het is dus tijd om naar de oplossingen te gaan kijken. In elk deel van deze serie gaan we kijken naar een innovatief onderwerp waar je wel eens over hoort:

1. Kassen
2. Vertical farming
3. Biologisch eten
4. Voedselbossen
5. Vegetarisch/veganistisch eten
6. Technische snufjes om stikstof af te vangen
7. Lokaal eten is duurzamer?
8. Zonnepanelen boven akkers
9. Genetische manipulatie
10. Alles op een rijtje & wat moet je nu in de supermarkt?

Om te bepalen in hoeverre deze innovaties ons écht helpen, pakken we onze definitie van duurzaamheid er weer bij, de planetary boundaries (fig. 1). We gaan bekijken hoe elke innovatie presteert op het gebied van: stikstofuitstoot (boundary 5), landgebruik (boundary 6), biodiversiteit (boundary 2), en energieverbruik en CO₂ uitstoot (boundary 1). We gaan ook kijken hoe ver deze innovaties nog te gaan hebben voordat ze op grote schaal toegepast kunnen worden, of ze betaalbaar zijn, en of ze oplossingen zijn voor ons gehele voedselsysteem, of slechts voor een enkele boerderij.